Biodiversiteit

Functionele biodiversiteit, gekweekte diversiteit, zaden, oude rassen en variëteiten, gemengde landbouw, agro-ecologisch beheer, enz.

BiodiversiteitFunctionele biodiversiteit, gekweekte diversiteit, zaden, oude rassen en variëteiten, gemengde landbouw, agro-ecologisch beheer, enz.

1. Thema's
2. Biodiversiteit

Biodiversiteit wordt gedefinieerd als"de diversiteit van levende organismen, die wordt beoordeeld door rekening te houden met de diversiteit van soorten, de diversiteit van genen binnen elke soort en de organisatie en verspreiding van ecosystemen. Er wordt ook rekening gehouden met interacties binnen en tussen elk van deze drie organisatieniveaus." .

Biodiversiteit is daarom een alomtegenwoordig onderdeel van landbouwecosystemen, en bestaat daar in vele vormen. Dit portaal beschrijft de belangrijkste vormen van biodiversiteit op boerderijen en de impact van bepaalde praktijken op de biodiversiteit.

Wilde" biodiversiteit

Ecologische continuïteit

De belangrijkste manier om biodiversiteit te behouden is op territoriaal niveau. Wanneer landschappen gefragmenteerd worden door menselijke infrastructuur of open ruimtes, zien een groot aantal diersoorten (die vaak nuttig zijn in de landbouw) hun mogelijkheden om zich te verplaatsen afnemen. Bij uitbreiding draagt dit fenomeen bij aan de verzwakking van hun populaties, zowel numeriek als genetisch.

Voorbeeld van een ecologisch netwerk in de Boulonnais bocage - Wikipedia Commons

Om dit te verhelpen kan de landbouw in dit gebied een overheersende rol spelen, met name door rekening te houden met de grootte van de percelen, de creatie van een ecologisch netwerk met akkerranden, hagen en andere lineaire elementen (lage muurtjes, agrobosbouw, enz.), evenals deheterogeniteit van de percelen en het mozaïek van gewassen.

Ontwikkelingen die gunstig zijn voor de biodiversiteit

Voorbeeld van een nestkast voor vleermuizen - Wikipedia Commons

Er is ook een breed scala aan meer specifieke voorzieningen die aangelegd kunnen worden om de wilde biodiversiteit op de boerderij te bevorderen. Deze moeten uiteraard worden overwogen in relatie tot de lokale fauna die moet worden gestimuleerd en eventuele biologische controledoelstellingen door middel van behoud. Dit is bijvoorbeeld het geval met bloemenstroken die aantrekkelijk zijn voor nuttige insecten, zitstokken voor roofvogels, insectenhotels, enz.

Hoewel de meeste biodiversiteitsvriendelijke voorzieningen in of bij velden worden geïnstalleerd, kunnen sommige ook in boerderijgebouwen worden geïnstalleerd. Afhankelijk van de regio kan het bijvoorbeeld zinvol zijn omschuren om te bouwen tot schuilplaatsen voor bepaalde vogelsoorten.

Biodiversiteitsvriendelijke praktijken

Er zijn ook een groot aantal landbouwpraktijken die een gunstig effect hebben op de biodiversiteit, zonder dat dit hun hoofddoel is. Over het algemeen is de heterogeniteit van habitats een zeer krachtige hefboom voor het behoud van de diversiteit aan flora, fauna en bodembiodiversiteit. De landbouw draagt door zijn transformatie van het landschap en zijn verscheidenheid aan praktijken bij tot deze heterogeniteit: gediversifieerde vruchtwisseling, plantendek, gedifferentieerde grondbewerking, weiden, ecopastorale landbouw, natuurbehoud, enz.

Door bepaalde praktijken lichtjes aan te passen, is het mogelijk om dit positieve effect te vermenigvuldigen en bijgevolg de negatieve impact van andere interventies te verminderen: sommige boeren nemen bijvoorbeeldde milieu-impact op in hun criteria voor de keuze van gewasbeschermingsmiddelen, of implementeren maatregelen om wilde dieren te beschermen tijdens de oogst of het werk op de boerderij.

Als onderdeel van geïntegreerde gewasbescherming zijn veel praktijken ook ontworpen om de ontwikkeling van functionele biodiversiteit (hulpgewassen) aan te moedigen en de ontwikkeling van plaagdierpopulaties te verminderen: de implementatie van "push-pull"-strategieën bijvoorbeeld, of de samenstelling van een aantrekkelijk plantendek.

Bloemenstrook tussen twee landbouwpercelen

Gekweekte biodiversiteit

Op boerderijen beperkt biodiversiteit zich niet tot de rijkdom van het wilde leven, maar ook tot die van gecultiveerde of gekweekte soorten. In feite zijn ze heel vaak met elkaar verbonden, maar gecultiveerde biodiversiteit en de verschillende interpretatieniveaus ervan worden zelden belicht.

Teeltdiversiteit kan vanuit een ruimtelijk perspectief bestudeerd worden: op perceelsniveau, met bijvoorbeeld gewascombinaties of rassenmengsels, op bedrijfsniveau met diversiteit in vruchtwisseling, of zelfs op landschaps- en territoriaal niveau met de diversiteit van productie en systemen(ACS, agroforestry, enz.).

Voorbeeld van een gediversifieerde vruchtwisseling in het Rijndal in Duitsland - Wikipedia Commons

Een andere manier om de biodiversiteit van gewassen te bestuderen is detemporele benadering, dit keer beperkt tot de schaal van de gewasopvolging op een perceel. Dit omvat ook werk op het gebied van selectie of behoud van oude en minder algemeen gebruikte soorten en variëteiten.

In dezelfde geest zouden we alle praktijken kunnen noemen die te maken hebben met op de boerderij bewaard zaaigoed, of zelfs het fokken van dieren van lokale rassen of van historisch belang.

Beschermde gebieden en biodiversiteitsinventarissen

Om meer te weten te komen over de soorten en kwetsbare omgevingen rond uw boerderij, kunt u een aantal verenigingen en kaarten raadplegen. Hieronder vindt u de belangrijkste zones in Frankrijk:

Natuurlijke Zones van Faunistisch en Floristisch Belang (ZNIEFF)

ZNIEFF's zijn biodiversiteitsinventarissen die over het algemeen niet onderhevig zijn aan specifieke wettelijke verplichtingen. Er zijn twee soorten ZNIEFF

• type I ZNIEFF: ecologisch homogene gebieden gedefinieerd door de aanwezigheid van zeldzame of opmerkelijke soorten, soortenassociaties of habitats die kenmerkend zijn voor het natuurlijke erfgoed van de regio. Dit zijn de meest opmerkelijke gebieden van een bepaald gebied.

• type II ZNIEFFs: gebieden die functionele natuurlijke complexen en landschappen omvatten die een grote samenhang vertonen en rijker zijn dan de omliggende omgevingen.

Ze zijn nuttig om meer te weten te komen over de lokale flora en fauna en hun beschermingsniveau, en om vervolgens na te denken over de maatregelen die genomen moeten worden om ze te behouden.

Natura 2000-gebieden

Het Natura 2000-netwerk is een groep gebieden met een uitzonderlijke biodiversiteit, die op Europees niveau zijn gegroepeerd. Ze worden beheerd door een lokale stuurgroep, die alle bouwprojecten binnen de omtrek onderzoekt, met het recht van weigering of wijziging. Ze hebben ook invloed op delandbouw, door bepaalde praktijken te verbieden die schadelijk zijn voor bedreigde lokale soorten (bijv. weilanden omspitten, heggen ontwortelen, enz.), maar ze kunnen ook financiering en subsidies bieden voor de invoering van milieuvriendelijke ontwikkelingen en praktijken.

Beschermingsbesluiten voor biotopen

Deze prefectorale decreten wijzen beschermde gebieden aan op een meer ad hoc basis, na inventarisaties (zoals die voor ZNIEFF's, bijvoorbeeld) waaruit blijkt dat bepaalde soorten met uitsterven worden bedreigd. Menselijke activiteiten in deze gebieden worden beperkt of zelfs verboden, afhankelijk van de kwestie.

Kaart met beschermingsbesluiten voor biotopen die in 2022 van kracht zijn op geoportail: link.

Articles dans cette thématique

Is er een ontbrekend onderwerp om toe te voegen aan deze sectie? Aarzel niet om het op het forum voor te stellen!