Bodemverbetering met extra compost op zand- en dalgrond
Het onderzoeksbericht beschrijft de effecten van het toevoegen van extra compost op zand- en dalgrond. Compost is populair vanwege de verbetering van de bodemkwaliteit, vooral door toename van organische stof, wat de koolstofvoorraad en het bodemleven versterkt. In een achtjarig onderzoek werd jaarlijks ongeveer 15 ton compost per hectare toegediend op zandgrond in Vredepeel en dalgrond in Valthermond, en ook twee keer 50 ton met drie jaar ertussen op zandgrond in Vredepeel, naast de standaard bemesting met kunstmest.
De belangrijkste bevinding is dat extra compost leidt tot hogere gewasopbrengsten, met vooral significant hogere opbrengsten bij de dubbele gift van 50 ton (bijvoorbeeld +14% bij maïs en +9% bij peen). Opplaatsen waar slechts 15 ton werd toegediend, werden weinig tot geen opbrengstverschillen waargenomen. Het organisch stofgehalte en de koolstofvoorraad nemen toe door compost, wat gunstig is voor bodemleven en bodemkwaliteit.
Echter, er is geen duidelijk effect gevonden op bodemstructuur en waterhuishouding op de korte termijn. Op de lange termijn kunnen deze aspecten wel verbeteren door de toename in organische stof. Daarnaast wijzen de resultaten uit dat de nutriëntenbenutting lager wordt doordat mineralisatie van compost moeilijk te voorspellen is. Tevens werd circa 30% meer nitraatuitspoeling vastgesteld in het najaar bij de compostbehandelingen.
Economisch gezien levert extra compost over het algemeen geen directe winst op, maar kan wel variëren per jaar en perceel. De beschikbaarheid van kwalitatief goede compost is momenteel beperkt, wat telers weerhoudt van gebruik. De factsheet onderstreept dat compost bijdraagt aan meer bodemleven en koolstofvastlegging, maar dat aandacht nodig blijft voor nutriëntenuitspoeling en de kwaliteit van de compost.
Voor organisch stofbeheer wordt geadviseerd om een organische stofbalans over de volledige vruchtwisseling te maken, regelmatige en gevarieerde organische stof toe te dienen en zowel externe als interne organische stoffen te benutten, bijvoorbeeld via gewasresten en groenbemesters. De link naar de factsheet biedt verdere details.
Bodemverbetering met extra compost op zand- en dalgrond (nl)
Doellanden: Nederland
Belangrijkste punten
- Composttoediening verhoogt organisch stofgehalte en bodemleven
- Het toepassen van extra compost, vooral bij twee keer 50 ton per hectare, leidt tot een hogere koolstofvoorraad en bevordert het bodemleven, wat positieve effecten heeft op de bodemkwaliteit.
- Opbrengststijging is minimaal bij 15 ton compost
- Toediening van circa 15 ton compost per hectare levert geen of weinig significante opbrengstverhogingen, in tegenstelling tot hogere composthoeveelheden die wel opbrengstverbeteringen laten zien.
- Nutriëntenuitspoeling en nutriëntenbenutting blijven zorgenpunt
- Door de moeilijk te voorspellen mineralisatie van nutriënten komt de nutriëntenbenutting lager uit en wordt de nitraatuitspoeling circa 30% hoger bij compostgebruik, wat milieuzorg vereist.
- Bodemstructuur en waterhuishouding worden mogelijk op lange termijn verbeterd
- Hoewel er nu geen duidelijke effecten zichtbaar zijn op bodemstructuur en waterhuishouding, kan de extra organische stof na verloop van tijd deze aspecten positief beïnvloeden.
- Economisch voordeel is afhankelijk van situatie en compostbeschikbaarheid
- De maatregel levert op kort termijn geen duidelijke winst op en is afhankelijk van de beschikbaarheid en kwaliteit van compost, wat het gebruik beperkt.
- Interne organische stofaanvoer wordt aanbevolen
- Omdat externe OS-aanvoer gevolgen heeft voor de plaatsingsruimte van N en P, is het zoeken naar interne bronnen zoals gewasresten en groenbemesters een belangrijke strategie.
- Aandacht voor organische stofbalans over de vruchtwisseling aanbevolen
- Het maken van een organische stofbalans over de volledige vruchtwisseling helpt om de bodemkwaliteit duurzaam te verbeteren en nutriëntenbalans te behouden.
Bronnen
- Bodemverbetering met extra compost op zand- en dalgrond - 2025-06-04 - https://www.beterbodembeheer.nl/nieuws/bodemverbetering-met-extra-compost-op-zand-en-dalgrond/
