Gereduceerde grondbewerking
Deze factsheet behandelt gereduceerde grondbewerking, specifiek niet-kerende grondbewerking (NKG), als alternatief voor ploegen. Op kleigrond in Lelystad is meer dan tien jaar onderzoek gedaan naar de effecten van NKG, met bijzondere aandacht voor de varianten met en zonder woelen. Het doel is om de bodemstructuur te verbeteren, waterhuishouding te versterken en bodemgezondheid te bevorderen, terwijl de opbrengsten en kosten in de gaten worden gehouden.
De belangrijkste bevindingen zijn dat de bouwplanopbrengst gelijk blijft tussen NKG en ploegen, maar er zijn gewas-specifieke verschillen. Bij fijnzadige gewassen zoals uien en peen is de opbrengst lager bij NKG (-5% en -15%), vooral zonder woelen. Biologische teelten profiteren van grotere opbrengststijgingen bij grasklaver en zomertarwe. Financieel gezien is het resultaat afhankelijk van de teelt- en bedrijfsomstandigheden, met besparingen op brandstof maar soms hogere arbeidskosten bij biologische systemen.
De bodemstructuur verbetert onder NKG, met meer stabiliteit, een betere waterpenetratie en minder bodemverdichting. Het bodemleven, inclusief regenwormen en micro-organismen, groeit significant en verbetert de bodemgezondheid. NKG verhoogt de weerstand van de bodem tegen verslemping en bevordert de organische stofdistributie in het bodemprofiel.
Waterhuishouding profiteert doordat het watervasthoudend vermogen toeneemt en infiltratie stabiel blijft bij hevige regenval. NKG heeft weinig tot geen effect op nutriëntenbenutting en minerale stikstofhuishouding, hoewel de totale organisch gebonden stikstof in de bodem hoger lijkt bij NKG. Het onkruiddruk neemt toe omdat zaden niet meer diep weggezet worden; dit vraagt om meer handmatige of mechanische onkruidbeheersing, zeker in de biologische teelt.
Wat arbeidsinzet betreft, blijft deze in gangbare systemen vergelijkbaar met ploegen, maar neemt toe in biologische teelten door extra onkruidbestrijding. De toepasbaarheid van NKG hangt af van het bouwplan en vereist soms aanpassingen aan de machines, zoals het gebruik van zaaimachines met schijfkouters en goede groente- en groenbemestermethoden.
Tot slot benadrukt de factsheet dat het opdoen van ervaring en kennis essentieel is voor een succesvolle omschakeling naar NKG. Het belang van goed doordachte teeltsystemen en machinepark is daarbij groot. De resultaten komen uit proeven op kleigrond in Lelystad en kunnen afhangen van perceeleigenschappen.
Gereduceerde grondbewerking (nl)
Aantal pagina's: 4
Doellanden: Nederland
Belangrijkste punten
- Gereduceerde grondbewerking, zoals NKG, behoudt bodemstructuur en bevordert bodemkwaliteit
- NKG zorgt voor een betere bodemaggregaatstabiliteit (+36%), bodemstructuur, en watervasthoudend vermogen, terwijl de natuurlijke structuurvorming en bodemleven beter behouden blijven.
- NKG leidt tot lagere gewasopbrengsten in fijnzadige gewassen, zoals uien en peen
- Door de ondiepe en minder intensieve bewerking is de opbrengst van deze gewassen lager (-5% uien, -15% peen), mede door een grovere toplaagstructuur die vooral in droge jaren problematisch kan zijn.
- De waterhuishouding verbetert significant bij toepassing van NKG
- NKG verhoogt het watervasthoudend vermogen en zorgt voor stabielere waterinfiltratie bij hevige regenval, wat de plantentolerantie tegen waterstress verhoogt.
- De bodem- en nutriëntenbalans blijft relatief stabiel onder NKG, met beperkte invloed op nutriëntenbenutting en nitratenuitspoeling
- Organisch gebonden stikstof is 400 kg hoger, terwijl nutriëntenmineralisatie en bodemstikstof in de winter gelijk blijven, en geen grote verschillen in nitratenuitspoeling worden verwacht.
- Het bodembiologische actitiviteit neemt toe onder NKG
- Diversiteit en biomassa van regenwormen, loopkevers, schimmels en bacteriën zijn verhoogd (+78%), en de HWC-waarde is tot 39% hoger, wat wijst op een meer levendige bodem.
- Toepassing van NKG verlaagt de onkruiddruk, maar verhoogt handmatige onkruidbehandelingen
- Omdat onkruidzaden niet meer diep worden weggewerkt, nemen onkruidzaden toe en is extra handwieduur nodig, vooral bij biologische teelten; in gangbare teelten is extra herbicide niet altijd nodig.
- De toepasbaarheid van NKG vereist aanpassing van bedrijfs- en machinepark en kennisopbouw
- Het bouwplan moet goed doordacht zijn, zoals het plannen van diepe wortelgewassen en groenbemesters, met beperkte machineaanpassingen zoals het gebruik van schijfkouters voor zaaimachines.
Bronnen
- Gereduceerde grondbewerking - - https://www.beterbodembeheer.nl/nl/display-on-pages/show/gereduceerde-grondbewerking-klei.htm
