Handboek groenbemesters - Waarom en hoe
Dit document richt zich op de voordelen, aandachtspunten en praktische richtlijnen voor het telen van groenbemesters om de bodemvruchtbaarheid, structuur, biodiversiteit en onkruidonderdrukking te verbeteren, evenals het voorkomen van bodemverdichting en erosie. Het doel is om telers en adviseurs praktische kennis te bieden over de teeltmethoden, keuze van soorten, en de invloed op bedrijfsresultaten en milieudoelstellingen, zoals de regelgeving rondom N-bemesting en biofumigatie. De doelgroep bestaat uit landbouwers, bodemadviseurs en beleidsmakers die verduurzaming en optimalisatie van landbouwbeheerstechnieken nastreven.
Samenvatting
Inleiding en Doelstellingen van Groenbemesters
Groenbemesters worden geteeld voor meerdere doelen zoals het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid, het beheersen van ziekten, plagen en onkruiden, en het bevorderen van biodiversiteit. Ze leveren doorgaans geen direct commercieel product op en richten zich op het beschermen en verbeteren van de bodem als kapitaal van de landbouw. Het telen van groenbemesters brengt voordelen zoals hogere opbrengsten op lange termijn, maar kost ook tijd en geld, en kan het risico op bodemziekten vergroten.
Voordelen en Aandachtspunten bij Groenbemesters
De voordelen van groenbemesters omvatten het voorkomen van stikstofuitspoeling, het verbeteren van de bodemstructuur, het voorkomen van ondergrondverdichting, het versterken van de weerstand tegen ziekten en plagen, en het bevorderen van biodiversiteit en bedrijfsresultaat. Belangrijke aandachtspunten zijn onder andere de juiste keuze van groenbemester, goede zaaitechniek, voorkomen van erosie, voldoende beworteling, en het voorkomen van opslag van onkruid en ziekten.
Bemesting en N-bemesting
Groenbemesters kunnen stikstof uit de bodem vastleggen en door stikstoffixatie als vlinderbloemigen extra stikstof toevoegen. De hoeveelheid stikstof die een groenbemester opneemt en vrijmaakt hangt af van de soort, zaaitijdpunt en weersomstandigheden. Richtlijnen voor stikstofgift variëren afhankelijk van de teeltomstandigheden. De organische stof toename door groenbemesters is cruciaal voor bodemvruchtbaarheid, en het belang van het handhaven van het organisch stofgehalte wordt benadrukt.
Organische Stof en Bodemkwaliteit
Groenbemesters leveren effectieve organische stof die essentieel is voor het verbeteren van bodemstructuur, waterretentie, en mineralenhuishouding. Het organisch stofgehalte in de bodem moet worden aangevuld zodat het op peil blijft, door gewasresten, groenbemesters en organische mest toe te voegen. De afbraaksnelheid van organische stof varieert en hangt af van verschillende factoren, met een gemiddelde jaarlijkse afbraak van circa 2000 kg per hectare.
Teelttechniek en Aandachtspunten
Voor een succesvolle groenbemester is zorgvuldige planning en uitvoering essentieel. Dit omvat het opstellen van vruchtwisseling, het kiezen van geschikte soorten, goede verwerking en verdeling van gewasresten, oplossen van sporen, en zorgen voor voldoende vocht. Specificaties voor zaaizaadhoeveelheid, zaaidiepte en timing worden gegeven om optimale groei en bodemdekking te garanderen.
Effecten op Ziekten, Plagen en Biodiversiteit
Groenbemesters kunnen de weerbaarheid van de bodem en planten verhogen, bodemleven activeren en onkruid onderdrukken. Ze kunnen ook bijdragen aan het natuurlijk beheer van ziekten en plagen, waaronder aaltjes en bodemschimmels. Biodiversiteit wordt gestimuleerd door het bieden van voedsel en schuilplaatsen voor insecten en vogels, vooral door het laten bloeien en zaadvormen van groenbemesters. Het soort groenbemester en de timing beïnvloeden de soorten die gebruik maken van de groenvoorziening.
Risico's en Nadelen
Wanneer de verkeerde groenbemester wordt gekozen of slecht wordt beheerd, kunnen problemen ontstaan zoals verhoogde opslag van onkruidzaden, toename van bodemziekten en plagen, en afname van opbrengst of problemen bij de oogst. Het is belangrijk om zorgvuldig te kiezen, tijdig te zaaien en de groenbemester goed te beheren om negatieve effecten te voorkomen.
Economische en Reglementaire Aspecten
Het telen van groenbemesters kost enige investering in zaad, bemesting en arbeid. Subsidies binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) kunnen de kosten compenseren. Het gebruik van groenbemesters kan ook bijdragen aan het voldoen aan vergroeningseisen en daarmee het verhogen van betalingsrechten. Verkeerde keuze of beheer kan leiden tot opbrengstverlies of oogstproblemen, vooral bij groei in de dekvrucht of bij onjuiste praktische toepassing.
Aandacht voor de Teelt en Planning
Succesvolle teelt vereist goede planning, waaronder de opstelling van vruchtwisseling, het kiezen van passende soorten, goede verwerking en het voorkomen van bodemverdichting. Het tijdig inzaaien, voldoende vocht en juiste zaaitechnieken zijn essentieel voor optimale groei en bodemdekking. Daarnaast moeten ook kosten en opbrengstverliezen in overweging worden genomen.
Handboek groenbemesters - Waarom en hoe (nl)
Aantal pagina's: 7
Doellanden: Nederland
Belangrijkste punten
- Groenbemesters dragen bij aan bodemvruchtbaarheid en bodembehoud
- Ze verbeteren de fysische, chemische en biologische eigenschappen van de bodem, zoals structuur, vochtvasthouding, mineralenhuishouding en bodemleven, wat essentieel is voor duurzame landbouw.
- Gebruik van vlinderbloemige groenbemesters kan stikstofvastlegging verhogen zonder extra N-bemesting
- Door hun symbiose met rhizobiumbacteriën kunnen ze stikstof uit de lucht binden, wat extra stikstof in de bodem brengt en het gebruik van N-gift vermindert, met positieve effecten op bedrijfsresultaat en milieubelasting.
- Een juiste teeltstrategie van groenbemesters helpt erosie te voorkomen en de bodemstructuur te verbeteren
- Door bodembedekkende groenbemesters te planten en de beworteling te optimaliseren, wordt bodemerosie beperkt, waterdoorlatendheid verbeterd en de bodemkwaliteit op lange termijn versterkt.
- Groenbemesters kunnen de resistentie van bodem tegen ziekten en plagen versterken
- Ze stimuleren bodemleven en biodiversiteit, activeren natuurlijke vijanden, en kunnen zo de weerbaarheid van het gewas verhogen en ziekte- en plaagdruk verminderen.
- Het kiezen en tijdig zaaien van groenbemesters is cruciaal voor optimaliseren van voordelen
- Vroeg zaaien en passende gewaskeuze zorgen voor goede beworteling, effectieve organische stofaanvoer, en voorkomen problemen zoals onkruidontwikkeling en opslagproblemen in het volggewas.
- Groenbemesters kunnen leiden tot hogere opbrengsten en lager teeltkosten in opvolgende gewassen
- De positieve effecten op bodemkwaliteit, waaronder betere mineralenhuishouding en minder ziekte, zorgen voor betere groei en opbrengst, terwijl kosten voor bemesting en beheer relatief beperkt blijven.
Bronnen
- Handboek groenbemesters - Waarom en hoe - - https://edepot.wur.nl/495933
