Infiltratie van regenwater in stedelijk gebied Wadi’s, raingardens en waterdoorlatende verharding
Dit document behandelt de methodieken en aandachtspunten voor infiltratie van regenwater in stedelijke gebieden via technieken zoals wadi’s, raingardens en waterdoorlatende verharding. Het doel is inzicht te geven in ontwerp, aanleg en beheer van deze voorzieningen om stadsregens beter op te vangen, de bodem te laten infiltreren en de biodiversiteit en verkoeling in de stad te bevorderen. De doelgroep bestaat uit ontwikkelaars, gemeenten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en beheerorganisaties die deze infiltratieoplossingen willen inzetten voor een klimaatbestendige en vergroende stedelijke inrichting.
Samenvatting
Inleiding en belang van bovengrondse infiltratie
Deze sectie benadrukt de noodzaak om het infiltreren van regenwater in stedelijke gebieden te stimuleren vanwege klimaatverandering, toenemende bebouwing en de tekortkomingen van bestaande rioleringssystemen. Het bevordert biodiversiteit, verkoeling, en vermindert de druk op ondergrondse rioleringen.
Huidige situatie en uitdagingen in stedelijk waterbeheer
In steden en dorpen is de openbare ruimte meestal verhard, wat leidt tot snelle afvoer van regenwater naar het riool, dat niet altijd berekend is op hevige buien. Dit veroorzaakt overstromingen, wateroverlast en verzilting. Het ontbreken van zichtbaarheid en betrokkenheid van bewoners bij waterbeheer bemoeilijkt de oplossingen.
Het concept van bovengrondse afvoer en infiltratie
Het vervangen van ondergrondse afvoer door bovengrondse systemen zoals open goten, holle wegen, en open waterlopen vergemakkelijkt infiltratie en biodiversiteit, vermindert hitte en wateroverlast. Beoogde oplossingen omvatten wadi’s, raingardens, en waterdoorlatende verharding, waarbij water zichtbaar door de stad stroomt en in de bodem infiltreert.
Voordelen en actuele trends in infiltratieprojecten
Projecten wereldwijd, waaronder in Nederland, tonen het effect van infiltratiesystemen zoals wadi’s en raingardens op de waterhuishouding, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Gemeenten en ontwikkelaars illustreren een verschuiving van riolering naar meer natuurlijke, zichtbare waterplekken.
Voorbeelden en praktische toepassingen
Voorbeelden zoals de wadi in Ruwenbos en diverse projecten met waterdoorlatende verharding in Nederland weerspiegelen de praktische implementatie. Kenmerken, functies, en onderhoud van systemen zoals wadi’s en raingardens worden besproken, inclusief waterdoorlatende bestrating en de vereiste infrastructuur.
Technische en ontwerpcriteria
Ontwerpvereisten en technische specificaties voor infiltratiesystemen, zoals minimum infiltratiesnelheden en leeglooptijden na piekbui, worden behandeld. Belangrijke factoren omvatten de bodemgesteldheid, grondwaterstanden, en maximale capaciteit. Nadruk op testen en monitoring, bijvoorbeeld met infilters en fullscale tests.
Onderhoud en monitoring van infiltratiesystemen
Effectief beheer houdt in dat infiltratiecapaciteit periodiek wordt gecontroleerd en dat onderhoud bijvoorbeeld uitmaaien en reinigen nauwkeurig wordt uitgevoerd. Het meten van verontreinigingen en zware metalen, evenals het voorkomen van dichtslibbing, helpt de functionaliteit en biodiversiteit te waarborgen.
Communicatie en betrokkenheid van bewoners
Bewoners zijn overwegend positief over infiltratievoorzieningen, vooral als zij tijdig worden betrokken en geïnformeerd. Verbeterde groen- en waterbeheeraspecten, zoals verkoeling en biodiversiteit, worden gewaardeerd. Mogelijke problemen zoals stilstaand water, modder en plaagdieren worden besproken en kunnen met goede communicatie en beheer worden beperkt.
Aanleg en uitvoering van infiltratiesystemen
De aanleg van systemen zoals wadi’s en raingardens vereist maatwerk en aandacht voor bodem, ruimte, en beplanting. Voorzorgen zoals randafsluitingen, drainage, en infiltratiebuisgeving zijn essentieel. Nauwkeurig ontwerp, passend materialen en beheer garanderen de succesvolle uitvoering.
Toepassingsgebied en randvoorwaarden
De praktijk toont dat infiltratiesystemen breed inzetbaar zijn, afhankelijk van locatie, bodemgesteldheid, en ruimte. Bij beperkingen in ruimte kunnen aanvullende oplossingen zoals overstorten en drainage worden toegepast. De verbinding met het bestaande waterbeheer ligt centraal.
Voorzorgsmaatregelen en risico’s bij aanleg en beheer
Risico’s zoals dichtslibbing, wateroverlast en vervuiling worden besproken. Aanbevolen preventieve maatregelen omvatten het regelmatig monitoren van infiltratie, reinigen, en het preventief gebruik van planten om verontreinigingen te binden. Toepassing van de juiste materialen en ontwerp voorkomt problemen.
Innovaties, kennisontwikkeling en toekomstperspectieven
Onderzoeken en standaarden zoals de Maatlat klimaatadaptieve inrichting en milieuwetgeving worden ontwikkeld om kansen voor waterdoorlatende wegen en infiltratiesystemen te vergroten. Samenwerking tussen Rijk, gemeenten en kennisinstellingen faciliteert verdere innovatie en verduurzaming.
Tot slot en urgentie tot actie
Het belang van snelle implementatie van infiltratie- en groenomgevingsmaatregelen wordt onderstreept, vooral door de impact van klimaatverandering. Er bestaat uitgebreide praktijkkennis en succesvolle voorbeelden die kunnen inspireren en ondersteunen bij het plannen en beheren van duurzame wateroplossingen.
Infiltratie van regenwater in stedelijk gebied Wadi’s, raingardens en waterdoorlatende verharding (nl)
Aantal pagina's: 24
Doellanden: Nederland
Belangrijkste punten
- Bovengrondse infiltratievoorzieningen versterken de klimaatadaptatie in stedelijke gebieden
- Het gebruik van wadi’s, raingardens en waterdoorlatende verharding vergroot de sponswerking van de stad, vermindert de belasting op het riool, en zorgt voor koeling en biodiversiteit, essentieel door de veranderende klimaatpatronen.
- Goede ontwerp- en aanlegtechnieken zijn cruciaal voor duurzame werking van infiltratiesystemen
- De infiltratiecapaciteit en functionaliteit hangen sterk af van de kwaliteit van uitvoering, zoals juiste bodemopbouw, beplanting, en preventie van dichtslibbing, wat de effectiviteit en levensduur enorm beïnvloedt.
- Monitoring en tijdig beheer verbeteren de prestaties en voorkomen problemen
- Visuele inspecties, metingen op zware metalen en snel ingrijpen bij dichtslibbing kunnen de infiltratiecapaciteit op lange termijn garanderen, terwijl bewoners betrokkenheid en snelle meldingen helpen overlast te beperken.
- Bewoners positieve houding en betrokkenheid versterken de draagkracht van water-innovaties
- Vooraf informeren en participatie stimuleren waardering, vergroening, en het effectief beheer van infiltratiesystemen, terwijl onwetendheid en klachten over modder, waterophoping en biodiversiteit voorkomen kunnen worden.
- De technieken voor waterdoorlatende verharding variëren en vereisen specifieke aandacht
- Naast juiste materialen zijn onderhoud, schoonmaak en afstemming op bodemsamenstelling essentieel om infiltratiecapaciteit te bewaren, vooral in relatie tot grondwaterniveau en verkeersbelasting.
- Er bestaan geen uniforme landelijke eisen, waardoor maatwerk en lokale afwegingen noodzakelijk zijn
- Aanbevolen infiltratie-eisen zoals waterkolomweerstand en tijdslimieten voor leegloop worden door gemeenten zelf bepaald, wat vraagt om goede afstemming en ontwerp op basis van praktijkinzichten.
- Practijkervaringen tonen dat infiltratie overal mogelijk is, mits afgestemd op lokale omstandigheden
- Infiltratievoorzieningen kunnen in hoog-, laag- en poldergebieden worden aangelegd, met aanpassingen in omvang en techniek afhankelijk van bodemtype, oppervlakte en grondwaterstand voor optimale werking.
Bronnen
- Infiltratie van regenwater in stedelijk gebied Wadi’s, raingardens en waterdoorlatende verharding - 2024-02-01 - https://www.kanbouwen.nl/wp-content/uploads/2024/03/KAN-Brochure-Regenwater-in-stedelijk-gebied.pdf
