Revitalisering Nederlandse bossen
Dit document behandelt de noodzaak en strategieën voor het revitaliseren en versterken van de Nederlandse bossen, met een focus op het aanpakken van bedreigingen zoals klimaatverandering, stikstofdepositie en bodemverzuring. Het doel is om beleidsmakers en bosbeheerders te voorzien van wetenschappelijke onderbouwingen en praktische maatregelen om de vitaliteit, biodiversiteit en ecosysteemdiensten van bossen op zowel bestaande als nieuwe locaties te verbeteren, zodat ze futureproof en veerkrachtig worden. De doelgroep bestaat uit betrokken beleidsmakers, ecologen, natuurbeschermingsorganisaties en bosbeheerders die verantwoordelijk zijn voor het duurzaam beheer en de ontwikkeling van het Nederlandse boslandschap.
Samenvatting
Revitalisering Nederlandse bossen
Deze uitgebreide tekst behandelt het belang van Nederlandse bossen voor maatschappelijke waarden en ecosysteemdiensten zoals klimaatmitigatie, biodiversiteit en houtproductie. Het beschrijft de bedreigingen voor bossen door klimaatverandering, stikstofdepositie, verzuring, nutriëntenverlies en versnippering. Het document benadrukt de potentie van natuurlijke en jonge bossen op diverse bodemtypes en hun invloed op biodiversiteit en ecosysteemdiensten. Het onderstreept het belang van een veerkrachtige en vitale bossengemeenschap, met aandacht voor bodemkwaliteit, bosstructuur en biodiversiteit, inclusief de rol van oude bomen en dood hout.
Risico’s voor vitale bossen en bosecosysteemdiensten
Hoofdstuk 1 identificeert de actuele bedreigingen voor Nederlandse bossen, waaronder klimaatverandering, stikstofdepositie en bodembeheer. Veranderingen in temperatuur, neerslag en bodemchemie veroorzaken een afname in biodiversiteit, groei en ecosysteemfunctie. Klimaatverandering leidt tot vroegere groeiseizoenen, hogere kans op ziekten, plagen, bosbranden en verlies van soorten. De stikstofdepositie overschrijdt vaak de kritische normen, wat leidt tot verzuring, verminderde vitaliteit en biodiversiteit. Bodemontwatering en versnippering beperken de kansen voor soorten en gezonde bossen. Ook uitheemse soorten en monoculturen vormen risico’s voor de biodiversiteit en ecosysteemstabiliteit.
Ontwikkelingsperspectieven en biodiversiteit
Hoofdstuk 2 behandelt de ontwikkeling van natuurwaarden en biodiversiteit in Nederlandse bossen, met een focus op natuurlijke processen, structuur en soortenrijkdom. Het onderscheidt beheerde, onbeheerde en zelfregulerende natuurbossen, waarbij de laatstgenoemde structuur en dynamiek spontaan ontwikkelt en veerkrachtiger is. Het belang van biodiversiteit, natuurlijke processen, bodemkwaliteit en hydrologie komt naar voren. De strategieën voor het vergroten van natuurwaarde omvatten gebiedsuitbreiding, herstellen van ecosysteemstructuren en diversiteit, en het bevorderen van natuurlijke successie en aging van bomen. De rol van bodemcondities, soortensamenstelling en verstoringen wordt uitgebreid besproken.
Aanpak bosrevitalisering
Hoofdstuk 4 beschrijft de strategieën voor het versterken en herstellen van Nederlandse bossen, inclusief bodemherstel, hydrologie, structuurverbetering, biodiversiteit en risico-vermindering. Beheersmaatregelen zoals het vergroten van de hoeveelheid dood hout, het verbeteren van bodem- en waterkwaliteit, het inzetten op natuurontwikkeling, en het beperken van verzuring en verstoringen worden aanbevolen. Belangrijke randvoorwaarden zijn het terugdringen van stikstofdepositie, het herstellen van de natuurlijke hydrologie en het verminderen van wilddruk. Het bevorderen van natuurlijke verjonging, soortenrijkdom, en soepele overgang naar zelfregulerende bossen worden als cruciaal beschouwd. Het document benadrukt dat veel maatregelen afhankelijk zijn van overheidssteun en integrale landschapssamenwerking.
Municipale en beleidsaanbevelingen
De tekst sluit af met beleidsaanbevelingen om de revitalisering te versnellen, onder meer door het verminderen van stikstofdepositie, het verbeteren van waterbeheer, het uitbreiden en verbinden van bosgebieden en het stimuleren van natuurlijke processen. Structureel en op korte termijn zijn onder meer inzet op biodiversiteit, bodemverbetering, beheersmaatregelen en financiën vereist. Het belang van kennisontwikkeling, monitoring en het betrekken van maatschappelijke en private partners wordt onderstreept. Het doel is een veerkrachtig boslandschap dat bestand is tegen toekomstige klimaat- en milieu-uitdagingen, met focus op biodiversiteit, koolstofopslag, biodiversiteit en natuurwaarden.
Revitalisering Nederlandse bossen (nl)
Aantal pagina's: 116
Doellanden: Nederland
Belangrijkste punten
- Klimaatverandering bedreigt de vitaliteit van Nederlandse bossen
- De voorspellingen tonen een stijging van de temperatuur en een afname van vorstdagen, wat de kans op ziekten, plagen en droogtegerelateerde verstoringen in bossen verhoogt, met gevolgen voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten.
- Stikstofdepositie vormt de grootste druk op bosecosystemen
- Meer dan de helft van het bosareaal overschrijdt de Kritische Depositiewaarde voor stikstof, wat leidt tot bodemverzuring, afname van biodiversiteit en afnemende veerkracht, essentieel voor duurzaam bosbeheer.
- Herstel van bodem en hydrologie is cruciaal voor veerkracht van bossen
- Het aanpakken van bodemverzuring, woelen van de bodem, en herstel van waterbalans via landschapsschaal maatregelen verbeteren de nutriëntenbeschikbaarheid en vergroten de weerbaarheid tegen droogte en verstoringen.
- Natuurwaarde en biodiversiteit kunnen versterkt worden door versterkte schaal en samenhang
- Het vergroten van grote, oude en zeldzame boskernen, het aanleggen van corridors en het stimuleren van natuurlijke processen zijn kernstrategieën voor het ontwikkelen van veerkrachtige, diverse bosecosystemen.
- Zelfregulerende natuurbossen bieden de hoogste veerkracht en biodiversiteit
- Door minimale menselijke interventie en het creëren van grote, complexe structuren met oud en dode bomen kunnen bossen zich aanpassen aan klimaatverandering en blijven produceren aan ecosysteemdiensten.
- Aanplant van rijkstrooiselsoorten en soortenkeuze op arme zandgronden is essentieel voor bodemverbetering
- Het gericht inbrengen van soorten als lindes, esdoorn en berk verhoogt de bodem-pH en nutriënten, versterkt de bodemstructuur en ondersteunt de ontwikkeling van soortenrijke, veerkrachtige bossen op extremere en verzurende gronden.
Bronnen
- Revitalisering Nederlandse bossen - 2020-07-22 - https://www.probos.nl/images/pdf/rapporten/Rapp2020_RevitaliseringNederlandseBossen_22juli2020.pdf
